- Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Η Κόκκινη«.
- Οι Fridays For Future Thessaloniki είναι κίνημα ενάντια στην κλιματική κρίση. Διεκδικεί κλιματική δικαιοσύνη και βιώσιμη πόλη.
Μα τι είναι επιτέλους αυτό το COP; Τυπικά, COP σημαίνει Conference Of the Parties, δηλαδή Διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Μερών και οργανώνεται από τη Σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα και την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Συμμετέχουν τα κράτη-μέλη της σύμβασης –περίπου 195 σε αριθμό- και πραγματοποιείται κάθε χρόνο (με εξαίρεση το 2020, που δεν έγινε λόγω κορονοϊού). Φέτος, η 28η COP διεξήχθη από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 13 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι.
Η πρώτη COP πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του ‘95 στο Βερολίνο και μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες συνεδριάσεων θα περιμέναμε η κατάσταση να έχει βελτιωθεί σημαντικά. Το 2015, στη Γαλλία, η COP21 έληξε με μια συμφωνία-σταθμό για το κλίμα, τη Συμφωνία του Παρισιού. Συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις αποφάσισαν τον περιορισμό της αύξησης στην παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από τους 2οC, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, προσπαθώντας παράλληλα να μην ξεπεράσει τους +1.5οC έως το 2100. Επιπλέον, συμφωνήθηκε μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων, βελτίωση της ανθεκτικότητας-θωράκισης απέναντι στις αλλαγές του κλίματος και ταυτόχρονη αύξηση της προσαρμοστικότητας στις επιπτώσεις αυτών. Τέλος, αποφασίστηκε η οικονομική ενίσχυση των αναπτυσσόμενων χωρών, ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες [1]. Ήταν η πρώτη φορά, που μια δεσμευτική συμφωνία έφερε κοντά όλα τα έθνη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Γιατί τέθηκε, όμως, το όριο των +1.5οC; Σύμφωνα με τον IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για το Κλίμα) η υπέρβασή του πρόκειται να οδηγήσει σε κλιματικό χάος, με έντονες ξηρασίες, καύσωνες και βροχοπτώσεις. Συνεπώς, οι +1.5 βαθμοί δεν είναι ένας στόχος, αλλά απαγορευτικό όριο, το οποίο φαίνεται ότι δεν μπορεί πια να επιτευχθεί, καθώς έχουμε φτάσει ήδη στους +1.2οC με +1.3οC, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι προαναφερθέντες στόχοι, χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μείωση των εκπομπών κατά 43% έως το 2030. Δηλαδή σε 6 χρόνια από τώρα. Η ΕΕ μάλιστα, έθεσε τον αρκετά αυστηρότερο στόχο της μείωσης των εκπομπών κατά 55%, με στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Τίθενται ωστόσο, σοβαρά ερωτήματα αξιοπιστίας απέναντι στην «πρωτοπόρα» ΕΕ με τις «τολμηρές» πολιτικές της: Πώς είναι δυνατόν παρά τις αυστηρές πολιτικές της, να παρατηρούνται αυξήσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων; Πώς είναι δυνατόν να βαφτίζει πράσινο το ορυκτό αέριο και την πυρηνική ενέργεια; Τέλος, πώς είναι δυνατόν να προτρέπει την Ελλάδα, κράτος-μέλος της, να προχωρά σε νέες εξορύξεις υδρογονανθράκων (νέα άδεια στην Ήπειρο) και σε νέους τερματικούς σταθμούς LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο);
Παράλληλα, προκύπτει και ένα δεύτερο ζήτημα σχετικά με τις COP και με την κατ’ επίφαση ασφάλεια, που προσφέρουν. Το 2017 ο Trump, τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, ανακοίνωσε την έξοδό τους από τη Συμφωνία του Παρισιού, μια διαδικασία αρκετά χρονοβόρα, που ολοκληρώθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 2020. Το ‘21 όμως, ύστερα από την εκλογή Biden, οι ΗΠΑ υπέγραψαν ξανά τη Συμφωνία. Τι πρόκειται, ωστόσο, να γίνει με μία επανεκλογή του Trump στις ερχόμενες εκλογές; Μπορεί –τόσο εύκολα- να αποχωρεί από τη σημαντικότερη συμφωνία για το κλίμα ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές;
Η πλήρης γελοιοποίηση της δράσης των COP εκδηλώνεται μέσω μιας σειράς ανησυχητικών μοτίβων, που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια. Ξεκινώντας από την τοποθεσία, η περσινή COP πραγματοποιήθηκε στο Sharm el-Sheikh της Αιγύπτου, το φετινό στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ φημολογείται ότι το επόμενο θα πραγματοποιηθεί στο Αζερμπαϊτζάν. Πρόκειται για χώρες με ανελεύθερα, αυταρχικά καθεστώτα που εμποδίζουν συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες, πορείες και εκδηλώσεις ενάντια σε αυτά που αποφασίζονται πίσω από τις κλειστές πόρτες. Φυλακές ήδη γεμάτες με πολιτικούς κρατούμενους περιμένουν να γεμίσουν κι άλλο, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο την ελευθερία ακτιβιστών και ακτιβιστριών. Ταυτόχρονα, οι χώρες αυτές πραγματοποιούν τεράστιες εξαγωγές ορυκτών καυσίμων. Πρόεδρος της COP28 ήταν ο Ahmed Al Jaber, CEO της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας Abu Dhabi National Oil Company, ο οποίος σε συνέντευξη στο BBC ανέφερε «δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ή σοβαρά σενάρια που να δείχνουν ότι η απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα είναι αυτό που χρειάζεται για να παραμείνουμε στους 1.5οC». Μάλιστα φέτος συμμετείχαν 2.500 –και ολογράφως: δ ύ ο χ ι λ ι ά δ ε ς π ε ν τ α κ ό σ ι ο ι- λομπίστες πετρελαϊκών εταιρειών (δηλ. 4 φορές περισσότεροι σε σχέση με πέρυσι), όταν τα άτομα από τις αυτόχθονες κοινότητες ήταν 316 και οι εκπρόσωποι των κλιματικά ευάλωτων χωρών σχεδόν 1.600.
Και εάν δεν έχουμε κατανοήσει βαθιά την κοροϊδία που περιγράφει τις COP, ας πάρουμε μια στιγμή για να το συνειδητοποιήσουμε καθαρά:
Η σημαντικότερη ενδεχομένως συνάντηση κρατών από όλο τον κόσμο, στην οποία θα λαμβάνονταν καθοριστικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, πραγματοποιήθηκε σε μία χώρα με τεράστιες εξαγωγές πετρελαίου, με πρόεδρο της COP έναν πετρελαιάρχη, που δεν βλέπει τη σύνδεση μεταξύ ορυκτών καυσίμων και κλιματικής κρίσης, και περισσότερους λομπίστες πετρελαίου σε σχέση με τα άτομα που πλήττονται τώρα.
Λίγο πριν από την έναρξη του COP δημοσιοποιήθηκαν στο BBC απόρρητα έγγραφα, που αποδεικνύουν ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδίαζαν να χρησιμοποιήσουν τη Σύσκεψη, ώστε να συνάψουν συμφωνίες για το πετρέλαιο και το ορυκτό αέριο [4]. Είναι σημαντικό να σταθούμε στα δύο βασικά σημεία της COP28, που αφορούν το ταμείο στήριξης «loss and damage» και τη δεσμευτική απόφαση για την απεξάρτηση από όλα τα ορυκτά καύσιμα. Όσον αφορά το ταμείο, πρόκειται για αίτημα αποζημίωσης καταστροφών και απωλειών που έχουν ήδη προκληθεί από την κλιματική κρίση σε κράτη, κοινότητες και άτομα. Ήταν το μεγάλο γεγονός της πρώτης μέρας με την αναγγελία της δημιουργίας του με ύψος 30 δισ. ευρώ. Παρά το γεγονός ότι οι ήδη εκτιμώμενες ανάγκες ανέρχονται σε 400 δισ., οι κοινότητες ζητούν 100 δισ. ευρώ. Έτσι ξεκινώντας από ανάγκες των 400 δισ., διεκδικώντας 100 δισ. και υπόσχοντας 30 δισ. τελικά το COP ολοκληρώθηκε γεμίζοντας το νέο ‘’πλούσιο’’ ταμείο με το «αστρονομικό» ποσό των 800 εκατομμυρίων ευρώ.
Άρα υπήρξε μια επιτυχία, με μέγεθος 2% της αναγκαίας!
Σε ό,τι αφορά την ανάγκη απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, χρειάστηκαν 28 ολόκληρα χρόνια για να αναφερθεί, καταλήγοντας έτσι σε μια ιστορική συμφωνία. Παρόλα αυτά, αφού έπαιξαν σχετικά με το αν θα υπάρξει phase out ή phase down, δηλαδή άμεσος ή σταδιακός τερματισμός, εν τέλει κατέληξαν στο «transitioning away from fossil fuels» μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Χωρίς καμία αναφορά στον χρόνο εκκίνησης αυτής της μετάβασης, τη διάρκειά της και το ρυθμό της. Σα να χρειάζεται να κάνεις μια χειρουργική επέμβαση άμεσα, να το αποφασίζεις με τον χειρουργό, χωρίς να αναφέρεται πότε θα πραγματοποιηθεί, αλλά ότι «κάποια στιγμή θα γίνει».
Ενώ το μήνυμα της COP ήταν ότι η αύξηση, η υπερκατανάλωση, η σπατάλη και τα ορυκτά καύσιμα είναι καλά, αρκεί να έχουν…άρωμα πράσινου, φέτος η θερμοκρασία έσπασε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Είχαμε τον πιο ζεστό Σεπτέμβρη, Οκτώβρη και Νοέμβρη από το 1890, ενώ το 2023 συνολικά ήταν το πιο θερμό έτος της καταγεγραμμένης ιστορίας!
Πίσω από τις κλειστές πόρτες τους αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς.
Ο αγώνας ενάντια στην κλιματική κρίση είναι αγώνας για τις ζωές μας, τη φύση και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οργανωνόμαστε, γιατί χανόμαστε!
[1] https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement
[3] https://www.kathimerini.gr/world/561235930/oi-ipa-epestrepsan-sti-symfonia-toy-parisioy/