Γιατί το 2022 – ‘23 έρχεται κύμα μαζικών πλειστηριασμών

Όταν ξεκίνησε η εφαρμογή του συστήματος «Ηρακλής», οι 4 μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Πειραιώς, Alpha) είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους περίπου 75 δισ. ευρώ «κόκκινα», δηλαδή μη εξυπηρετούμενα, δάνεια. Νοικοκυριών (στεγαστικά και καταναλωτικά) και επιχειρήσεων. Με κεφάλαια περίπου στο ¼ αυτού του προβληματικού ενεργητικού και με πάνω από 10 δισ. ευρώ «αναβαλλόμενο» φόρο (φορολογικές υποχρεώσεις που δεν έχουν καταβληθεί) ήταν ντε φάκτο χρεοκοπημένες. Στην πραγματικότητα η χρεοκοπία τους προηγήθηκε αυτής του ελληνικού Δημοσίου και την επέσπευσε – το πρώτο «πακέτο» διάσωσης των τραπεζών, ύψους 28 δισ. ευρώ (5 δισ. ευρώ με «ζεστό» χρήμα -που γράφτηκαν στο έλλειμμα- και 23 δισ. ευρώ με εγγυήσεις του Δημοσίου) ήρθε το 2009 επί υπουργίας Γιώργου Αλογοσκούφη.

Όμως, ανεξάρτητα από την πλούσια προϊστορία των αλλεπάλληλων διασώσεων των τραπεζών με δημόσιο χρήμα ή εγγυήσεις από το 2009 και εντεύθεν, για τις οποίες έχουν γραφτεί πολλά και θα έπρεπε να γραφτούν ακόμη περισσότερα, εδώ θα σταθούμε στην πλέον πρόσφατη, μέσω του «Ηρακλή». Όχι μόνο γιατί συνιστά επιτομή του παραλογισμού της αγοράς -αλλά βέβαια με απόλυτα ταξική αιτία- αλλά και γιατί προϋποθέτει την εξαπόλυση μαζικών πλειστηριασμών στη διετία 2022-‘23…

Το πρόβλημα και η (νεοφιλελεύθερη) λύση

Οι νεοφιλελεύθεροι είναι πεισμένοι ότι όλα τα προβλήματα μπορεί να τα λύσει η αγορά – συμπληρωματικά με τον εποπτικό ρόλο του «επιτελικού» κράτους. Υπάρχει κάποιο πρόβλημα; Το «επιτελικό» κράτος φτιάχνει μια αγορά – και την αφήνει να δουλέψει… Οι ρύποι CO₂ ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή; Θα φτιάξουμε μια αγορά, ένα χρηματιστήριο ρύπων. Τα «κόκκινα» δάνεια υπονομεύουν την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών; Θα φτιάξουμε μια αγορά, πρωτογενή και δευτερογενή, «κόκκινων» δανείων. Πριν όμως δούμε πώς θεσπίζεται αυτή η αγορά, έχει σημασία να γίνει ξεκάθαρο πώς οι νεοφιλελεύθεροι ορίζουν το πρόβλημα: το πρόβλημα είναι η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, κι όχι τα βάσανα των εργατικών νοικοκυριών που χάνουν τα σπίτια τους επειδή δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα στεγαστικά τους δάνεια.

Επιπρόσθετα, το πρόβλημα είναι ότι ένα μεγάλο «στεγαστικό κεφάλαιο» είναι «παγωμένο», δεν λειτουργεί σαν κεφάλαιο, άρα οι καπιταλιστές του real estate και η κυβέρνηση στερούνται δυνητικών κερδών και δυνητικών μονάδων στο ΑΕΠ. Αφού έτσι ορίζεται το πρόβλημα, ανάλογες είναι και οι λύσεις που προωθούν οι κυβερνώντες…

Ένα θαυμαστό αρχιτεκτόνημα

Ας δούμε τώρα -ή μάλλον ας θαυμάσουμε, γιατί πρόκειται για νεοφιλελεύθερο αρχιτεκτόνημα απείρου κάλλους- πώς δουλεύει ο «Ηρακλής»:

• Οι τράπεζες «πακετάρουν» τμήματα των «κόκκινων» δανείων τους (με βάση το είδος ή και τον βαθμό ρίσκου) και τα πωλούν στα funds. [Στα παλαιότερα μνημονιακά χρόνια τα λέγαμε distress funds, τώρα servicers – ευφημισμός ανάλογος της μετονομασίας των δανειστών σε «θεσμούς».]
• Οι τράπεζες εκδίδουν ομόλογα (τιτλοποίηση) στο ύψος της αξίας με την οποία μεταβιβάζουν το ενεργητικό αυτό στα funds. Το Δημόσιο παρέχει ανάλογες εγγυήσεις και αναλαμβάνει το ρίσκο αυτών των ομολόγων: όποιο ποσοστό τους δεν αποπληρωθεί, σημαίνει ανάλογη κατάπτωση εγγυήσεων του Δημοσίου.
• Σε ποια τιμή αγοράζουν τα «κόκκινα» δάνεια τα funds; Στο 15-35% -ανάλογα με την κατηγορία- της ονομαστικής τους αξίας! Αγοράζουν λοιπόν σε τιμή χαμηλότερη -υπολογίζοντας και το ρίσκο- όχι μόνο της ονομαστικής αλλά και της εκτιμώμενης πραγματικής τους αξίας. Πώς αλλιώς θα βγάλουν κέρδη; Και γιατί να ενδιαφερθούν να κάνουν τη «βρομοδουλειά» να εκβιάζουν τους ιδιοκτήτες των ακινήτων ώστε να αποσπάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό της ονομαστικής τους αξίας;
• Όμως, μια αγορά που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να έχει όλα τα «καλούδια»: έτσι, προβλέπεται και δευτερογενής αγορά «κόκκινων» δανείων! Δηλαδή, οι servicers μπορούν να μεταπωλήσουν τα «πακέτα» δανείων που αγόρασαν σε τρίτους – αν, για παράδειγμα, η κατάσταση στην αγορά ακινήτων είναι δελεαστική τόσο ώστε κάποιος να αγοράσει στο 30% της ονομαστικής του αξίας ένα «πακέτο» δανείων που αρχικά πουλήθηκε στο 20%. Έτσι, ο πρώτος servicer θα βγάλει ένα κέρδος 10% χωρίς να κουνήσει καν το δαχτυλάκι του, ενώ ο δεύτερος θα ελπίζει κι αυτός στο δικό του κέρδος…  

Δεν είναι πράγματι απίστευτο αρχιτεκτόνημα; Δεν είναι ένα απίστευτο δείγμα νεοφιλελεύθερου σουρεαλισμού; Και δεν τελειώσαμε εδώ, γιατί…

Ξαφνικά αποκτήσαμε νέες τράπεζες!

Αν πήρατε με κακό μάτι τους servicers, σας συστήνουμε να… σέβεστε. Διότι δεν είναι τυχαίοι, αλλά κοτζάμ… τράπεζες. Θεωρούνται μέρος του επίσημου τραπεζικού τομέα, εποπτεύονται από την ΤτΕ όπως και οι υπόλοιπες τράπεζες, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα να παρέχουν δάνεια, χωρίς μάλιστα να περιορίζονται όπως οι παραδοσιακές τράπεζες που δεν μπορούν να δανείσουν εταιρείες των οποίων τα δάνεια έχουν «κοκκινίσει»!!! Μόλις πρόσφατα, ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας κατηγόρησε τους servicers ότι κανείς τους δεν έχει ακόμη υποβάλει αίτηση για να αποκτήσει δικαίωμα παροχής δανείων ενώ το δικαιούνται.

Μα funds που αναγορεύονται σε τράπεζες με συνοπτικές διαδικασίες; Γιατί όχι; Εξάλλου και οι «παλιές» τράπεζες funds είναι αφότου ιδιωτικοποιήθηκαν… Τότε γιατί τις σώζουμε με χρήματα του Δημοσίου κάθε τρεις και λίγο; Μα γιατί η «χρηματοπιστωτική σταθερότητα», αδερφή της «δημοσιονομικής πειθαρχίας», είναι οι δίδυμες θεότητες που λατρεύονται από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό – και οι θεότητες δεν μπορούν να αφήνονται να καταρρεύσουν. Αν κάποιοι από τους servicers αποφασίσουν να κάνουν μπίζνες στην κλασική τραπεζική της παροχής δανείων, μπορεί σε κάποια στροφή της συγκυρίας να βρεθούν οι ίδιοι με «κόκκινα» δάνεια και άρα να απαιτηθεί και η δική τους σωτηρία. Δεν χρειάζονται γκρίνιες: θα πρέπει τότε να σωθούν και οι «σωτήρες», δηλαδή τα funds – με χρήματα του Δημοσίου φυσικά…

Ο «Ηρακλής» δεν δουλεύει χωρίς μαζικούς πλειστηριασμούς…

Είναι πράγματι άξια θαυμασμού όλα αυτά. Όμως, πώς θα δουλέψει όλος αυτός ο «μηχανισμός»; Η απάντηση είναι απλή: με μαζικούς πλειστηριασμούς! Διότι απλούστατα χωρίς τον εκβιασμό του πλειστηριασμού, αυτά τα καλά fund θα κοιτούν άπραγα τα δάνεια που απέκτησαν, οπότε η αλυσίδα θα ξετυλιχτεί ανάποδα, με τελική συνέπεια την τελική κατάπτωση των εγγυήσεων του Δημοσίου. Οι κατασκευαστές αγοραίων ονείρων, Κομισιόν και συναφείς δυνάμεις, δεν θέλουν νέα ελλείμματα˙ και ως κατασκευαστές του θαυμαστού οικοδομήματος γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτά θα υπάρξουν με πάσα βεβαιότητα, σε τόσο μεγαλύτερο ύψος όσο καθυστερούν να πιάσουν δουλειά τα «πάντσερ» των πλειστηριασμών. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του κλιμακίου των «θεσμών» στην Αθήνα στα τέλη Ιανουαρίου, λοιπόν, οι «θεσμοί» υπήρξαν φορτικοί στην απαίτησή τους προς την κυβέρνηση να «απελευθερώσει» τη διαδικασία των πλειστηριασμών. Η κυβέρνηση ωστόσο, παρότι γνωρίζει κι η ίδια ότι χωρίς μαζικούς πλειστηριασμούς ο «Ηρακλής» δεν δουλεύει, θέλει να κλοτσήσει το «τενεκεδάκι» των μαζικών πλειστηριασμών λίγο παρακάτω επειδή έχουμε εισέλθει ήδη σε προεκλογική περίοδο – πόσο σύντομη ή μακρά, θα δείξουν οι εξελίξεις. Κατάφερε λοιπόν, έστω και με γκρίνιες από την πλευρά των «θεσμών», να αποσπάσει τη συναίνεσή τους σε κάτι που σχετίζεται έμμεσα με τον «Ηρακλή», αλλά άμεσα με την υπόθεση του Φορέα Ακινήτων που αποφασίστηκε να ιδρυθεί στο πλαίσιο του πτωχευτικού νόμου. Επειδή ο Φορέας δεν πρόκειται να είναι έτοιμος πριν τον Μάρτιο του 2023, θα επιδοτηθούν μεταβατικά οι ίδιες οι τράπεζες (άλλη μία περίπτωση άμεσης μεταβίβασης χρημάτων από το δημόσιο ταμείο στις τράπεζες, που «κανονικά» είναι παράνομη) για να παίξουν τον ρόλο του. Πλην όμως -φευ!- αυτό δεν αφορά τα προβλήματα του «Ηρακλή» και αφορά ένα μικρό τμήμα των πλειστηριασμών. Οι servicers διαπιστώνουν υστέρηση στα business plan τους κατά 25-30%, δηλώνουν αδικημένοι από την αναστολή των πλειστηριασμών σε μεγάλες περιόδους του 2020 και του 2021 λόγω πανδημίας και έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν το «όπλο» των πλειστηριασμών που τους δίνει ο «Ηρακλής».

Οδηγούμαστε λοιπόν, με μαθηματική ακρίβεια, σε αυτό που ήταν εξαρχής προδιαγεγραμμένο: σε κύμα μαζικών πλειστηριασμών στη διετία 2022-’23. Όσο για το (προ)εκλογικό πολιτικό πρόβλημα της κυβέρνησης, αν συντρέχουν και άλλοι σοβαροί λόγοι, μπορεί να αντιμετωπιστεί με πρόωρη προσφυγή στις κάλπες νωρίς μέσα στο 2022. 

«Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη»;

Ωστόσο, ένα προβληματικό ενεργητικό -τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια- δεν μπορεί να εξαχνωθεί με μαγικά. Κάποιος πρέπει να αναλάβει τα ρίσκα του, δηλαδή το ενδεχόμενο να το πληρώσει. Για όσο τα ρίσκα του τα είχαν οι τράπεζες, αυτές πλήρωναν τον κόστος: έπρεπε να εγγράφουν προβλέψεις έναντι των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που όμως μείωναν αναλόγως τα ίδια κεφάλαια και άρα υπέσκαπταν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Τι ανέλαβε λοιπόν να κάνει ο «Ηρακλής»; Απλούστατα: να μεταφέρει το ρίσκο στο Δημόσιο! Να απαλλάξει δηλαδή τις τράπεζες από «σάπιο» ενεργητικό πολλών δεκάδων δισ. ευρώ! [Αυτό, μεταξύ πολλών άλλων, θα πρέπει να το θυμόμαστε όταν αρχίσει ξανά η κυβερνητική πρόζα με τις οιμωγές για το έλλειμμα και το χρέος που θα κάνουν υποχρεωτικό έναν νέοι κύκλο λιτότητας – ενώ συνεχίζεται ο προηγούμενος…]

Επειδή λοιπόν τα δάνεια αυτά είναι μια απαίτηση με συγκεκριμένη ονομαστική αξία, το ποσοστό τους που δεν θα ανακτηθεί μέσα από τη λειτουργία της αγοράς που διαμορφώνεται με τον «Ηρακλή» θα επιβαρύνει το Δημόσιο. Πόσες είναι οι εγγυήσεις που έδωσε το ελληνικό Δημόσιο; «Μόλις» 24 δισ. ευρώ. Τι ποσοστό ανακτάται με βάση της διεθνή εμπειρία; 40-45%. Στο τέλος της διαδικασίας λοιπόν, όσες «βόλτες» και αν κάνει αυτό το σάπιο ενεργητικό στην πρωτογενή και δευτερογενή αγορά που συστήνεται με τον «Ηρακλή», το κρατικό έλλειμμα -και το χρέος- θα επιβαρυνθούν κατά 13-14 δισ. ευρώ! Ε, αν πρόκειται για τις τράπεζες, χαλάλι… 

Απολογισμός; Από τη στιγμή που θα πωληθεί το σάπιο ενεργητικό, οι τράπεζες έχουν «καθαρίσει» ό,τι κι αν συμβεί από εκεί και πέρα. Οι servicers έχουν κι αυτοί, υπό κανονικές συνθήκες, εξασφαλισμένο όφελος. Το Δημόσιο θα χάσει ό,τι και αν συμβεί. Οι εργαζόμενοι; Η μεγάλη πλειονότητα αυτής της κατηγορίας θα χάσει το σπίτι της. Θα χάσουν όμως και έμμεσα: οι εγγυήσεις του Δημοσίου που θα καταπέσουν θα γίνουν σταδιακά δημόσιο έλλειμμα και χρέος και εν τέλει νέες περικοπές – όχι γενικώς, όχι στα τυφλά, αλλά των κοινωνικών μεταβιβάσεων προς τους εργαζόμενες τάξεις. 

Γιατί αυτή η λύση;

Θα ρωτήσει κάποιος/κάποια το αυτονόητο: γιατί να προτιμηθεί αυτή η λύση; Γιατί οι τράπεζες να μην προσφέρουν στους δανειολήπτες ένα γενναίο «κούρεμα» ώστε να μειωθεί η απομένουσα αξία του δανείου τους στο 15-35% (όπως έκαναν με τα funds); [Και γιατί, να προσθέσουμε, η κρατική επιδότηση ενοικίου που προβλέπει ο νέος πτωχευτικός νόμος, να μην γίνει επιδότηση της δόσης που θα διαμορφωνόταν μετά από αυτό το «κούρεμα»;] Είναι βέβαιο ότι τα εργατικά νοικοκυριά θα έσωζαν έτσι το σπίτι τους και δεν θα χρειαζόταν όλο αυτό το παράλογο, αγοραίο μνημείο ταξικής ωμότητας που λέγεται «Ηρακλής».  

Για τρεις βασικούς λόγους:  

• Διότι δεν το επιτρέπουν οι νεοφιλελεύθερες αρχές: Θα πληγεί η «κουλτούρα πληρωμών», δηλαδή οι εργαζόμενοι θα καλομάθουν να δανείζονται και να μην πληρώνουν με την προσδοκία ότι θα τους χαριστούν ή «κουρευτούν» τα χρέη. Αυτή η «κουλτούρα» έχει την περίεργη ιδιότητα να εμπεδώνεται με μέτρα ωμού εκβιασμού˙ και όχι μόνο αυτό, αλλά αφορά μόνο τους εργαζόμενους κι όχι τους καπιταλιστές επιχειρηματίες και δη τους τραπεζίτες! Προς τους οποίους προστρέχει αλληλέγγυο το κράτος όταν αποτυγχάνουν οι επενδύσεις τους (διότι τι άλλο παρά αποτυχημένη επένδυση είναι ένα δάνειο που «κοκκινίζει»;).
• Διότι οι νεοφιλελεύθεροι αρχιτέκτονες, Ευρωπαίοι και Έλληνες, θεωρούν ένα είδος ταξικά ανεπίτρεπτης… διαφθοράς να έχουν οι εργαζόμενοι/ες ιδιόκτητη κατοικία. Διότι πίσω από μια τέτοια δυνατότητα κρύβεται ένα «ανεπίτρεπτο» εισοδηματικό επίπεδο, αλλά και επειδή η ιδιόκτητη κατοικία είναι οικιστικό κεφάλαιο που βγαίνει εκτός αγοράς και άρα δεν μπορεί να αξιοποιηθεί καπιταλιστικά, είναι δηλαδή μια διαφεύγουσα δυνατότητα κερδοφορίας.
• Διότι ένα γενναίο «κούρεμα» των εργατικών στεγαστικών δανείων θα έπρεπε να εγγραφεί απευθείας και στο ακέραιο στο έλλειμμα και το χρέος ως μορφή άμεσων κοινωνικών μεταβιβάσεων – πράγμα επίσης «ανεπίτρεπτο» για τους νεοφιλελεύθερους. Το να φορτώνεις το έλλειμμα και το χρέος για να σώσεις τις τράπεζες είναι σύμφωνο με τις νεοφιλελεύθερες αξίες˙ το να κάνεις το ίδιο για να σώσεις την εργατική στέγη είναι εντελώς ασύμφωνο. Επιπλέον, ελπίζουν ότι ένα μέρος αυτής της επιβάρυνσης στο έλλειμμα και το χρέος τελικά θα αποσοβηθεί μέσα από τη λειτουργία της αγοράς – αν φυσικά η οικονομική συγκυρία ευνοήσει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με διάρκεια χρόνου και άρα τις «μεγάλες μπίζνες» στο real estate.

Έτσι αποκαλύπτεται η προέλευση αυτού του παραλογισμού: είναι επιμέρους «ορθολογισμοί» που διαμορφώνουν ένα συνολικό ανορθολογισμό, ο οποίος όμως έχει ταξική ρίζα.

Μην ανησυχείτε: θα σας ξανανοικιάσουμε το σπίτι που θα σας πάρουμε

Όπως το ’πε πρόσφατα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Σκυλακάκης: «οι φτωχοί δεν έχουν αυτοκίνητο» – πολύ περισσότερο σπίτι…

Και όπως είπε πολύ πριν απ’ αυτόν, στις αρχές του 18ου αιώνα, ο αξιότιμος κύριος Μπέρναρντ ντε Μάντεβιλ:

«Όπως δεν πρέπει να αφήνουν τους εργάτες να πεθαίνουν από την πείνα, έτσι δεν πρέπει να τους δίνουν τίποτα που θα ’ξιζε να αποταμιευτεί. […] Όσοι βγάζουν το ψωμί τους με την καθημερινή τους εργασία δεν έχουν τίποτε άλλο που να τους παρακινεί να είναι εξυπηρετικοί εκτός από τις ανάγκες τους, και τις ανάγκες είναι έξυπνο να τις απαλύνει κανείς, θα ’ταν όμως τρέλα να τις θεραπεύει. Το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει τον εργαζόμενο φίλεργο είναι ένας μέτριος μισθός. Ένας πολύ μικρός μισθός τον κάνει, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του, είτε λιγόψυχο είτε απελπισμένο, ένας πολύ μεγάλος μισθός τον κάνει προπέτη και οκνηρό… Απ’ όσα είπαμε βγαίνει πως σ’ ένα ελεύθερο έθνος, όπου δεν επιτρέπεται να υπάρχουν δούλοι, ο πιο σίγουρος πλούτος απαρτίζεται από ένα πλήθος φιλόπονους φτωχούς.»

Αναφέρεται από τον Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τόμος πρώτος, σελ. 636-637.

Ο καπιταλισμός δεν ξεχνά τα διδάγματα του 18ου και του 19ου αιώνα: ένας μισθός με τον οποίο μπορείς να αποκτήσεις σπίτι και αυτοκίνητο θα κάνει τον εργαζόμενο προπέτη και οκνηρό.

Κι έτσι, πίσω από την «κουλτούρα» πληρωμών, προβάλλει μια άλλη «κουλτούρα», ακόμη πιο σημαντική για τον καπιταλισμό: η «κουλτούρα» της εργασιακής πειθαρχίας. Όσο μεγαλύτερο το πλήθος των φιλόπονων φτωχών, τόσο μεγαλύτερος ο πλούτος του έθνους…

Από τέτοιες αρχές εμπνευσμένος και προς αποκατάσταση μιας… κοινωνικής αδικίας, ο νέος πτωχευτικός νόμος δίνει και στα νοικοκυριά το δικαίωμα στην πτώχευση. Γιατί να πτωχεύουν μόνο οι επιχειρήσεις;..

Μη φανταστείτε ωστόσο ότι έχουν και οι τράπεζες δικαίωμα στην πτώχευση: αυτές δεν επιτρέπεται να πτωχεύσουν, γιατί τότε θα πρέπει να πληρώσουν οι μέτοχοι, οι υψηλοί καταθέτες, οι κάτοχοι ομολόγων κ.λπ., δηλαδή η «καλή κοινωνία». Οι «φιλόπονοι φτωχοί», από την άλλη, δεν είναι καν πρώτοι δικαιούχοι στα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων που δουλεύουν όταν αυτές κλείσουν και τους «φεσώσουν», αυτούς και τα ασφαλιστικά τους ταμεία. Το σωστό και το δίκαιο είναι να προηγούνται οι… τράπεζες.

Και τι θα γίνει με τους «φιλόπονους φτωχούς» που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το δάνειό τους; Το έθνος θα τους ανταμείψει: θα απαλλαγούν από όλες τις έγνοιες γι’ αυτό. Θα χάσουν το σπίτι τους (οπότε κάθε άγχος για την  καταραμένη δόση θα εκλείψει), που θα περάσει στον Φορέα Ακινήτων. Αυτόν θα τον διαχειρίζεται το Δημόσιο σε συνεργασία με -μαντέψτε- funds, που αναζητούνται στο εξωτερικό αλλά ακόμη δεν έχουν βρεθεί. Όμως, το κράτος φρόντισε ώστε να μη διαρραγεί ο ψυχολογικός δεσμός του φτωχού με το σπίτι στο οποίο έμενε τόσα χρόνια: θα του το ξανανοικιάσει και μεταβατικά θα του δώσει και επιδότηση ενοικίου για ένα διάστημα˙ που στην πραγματικότητα είναι επιδότηση του συνεργαζόμενου fund – για την καλή συνεργασία ρε γαμώτο.
Και τι θα γίνουν τα απαλλοτριωμένα σπίτια; Όλο και σε κάτι θα χρησιμεύσουν-  ας είναι καλά οι μπίζνες στο real estate.

Υπάρχουν ακόμη απορίες για το ποιος είναι τελικά ο «Ηρακλής» που θα σηκώσει τα βάρη του σάπιου ενεργητικού των τραπεζών;

Υ.Γ. Δεν είναι αντικείμενο αυτού του άρθρου ούτε όλες οι κατηγορίες δανείων (καταναλωτικά, επιχειρηματικά) ούτε οι λεγόμενοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» (δηλαδή όσοι έχουν να πληρώσουν τα δάνειά τους αλλά δεν το κάνουν) ούτε όλες οι κατηγορίες δανειοληπτών με υποθήκη ακίνητα, αλλά μόνο τα εργατικά νοικοκυριά που απέκτησαν με δάνειο ιδιόκτητη κατοικία και δεν μπορούν να το εξυπηρετήσουν με τους όρους που έχει συναφθεί. Όλα τα υπόλοιπα είναι η μεγάλη συζήτηση για το ιδιωτικό χρέος γενικώς, που δεν είναι αντικείμενο αυτού του άρθρου.