Η νέα, «εργασιοκεντρική» μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης και το υβρίδιο νεοφιλελευθερισμού και ακροδεξιάς.
Τη χάραξη μιας νέας μεταναστευτικής πολιτικής εξαγγέλλει σε άρθρο του στην Καθημερινή,[1] ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Ν. Μηταράκης, με αφορμή διμερή συμφωνία που πρόκειται να συνάψει η ελληνική κυβέρνηση με το Μπαγκλαντές – και ως φαίνεται επιχειρεί και με το Πακιστάν. Αυτή η νέα μεταναστευτική πολιτική, όπως αναφέρει ο υπουργός, βασίζεται σε δύο παραδοχές. Πρώτο, ότι η ελληνική κοινωνία δεν θέλει την «παράνομη μετανάστευση», (αλλά) και δεύτερο ότι η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη την εργατική δύναμη των μεταναστών! Μάλιστα, ο Μηταράκης αναγνωρίζει ότι υπάρχει μια οξύμωρη συμπεριφορά στην ελληνική κοινωνία, αφού από τη μια, όπως αναφέρει, δε θέλει τους μετανάστες και από την άλλη έχει ανάγκη τους εποχικούς εργαζόμενους στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα!..
Ας δούμε πώς πρόκειται να δώσει λύση σε αυτή την «οξύμωρη» συμπεριφορά της ελληνικής κοινωνίας ο υπουργός Μετανάστευσης. Όπως ο ίδιος αναφέρει, η νέα στρατηγική για τη μετανάστευση θα συγκεράσει «τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας με την απαράβατη επιταγή για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης». Οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας, στις οποίες αναφέρεται ο υπουργός, είναι η έλλειψη εργατικών χεριών για εποχική απασχόληση στην αγροτική οικονομία. Οι πιέσεις των αγροτών/εργοδοτών για εργατικό δυναμικό, πρόσφατα, εντάθηκαν κυρίως λόγω της μετακίνησης των αλλοδαπών εργαζομένων από την εγχώρια αγροτική οικονομία στη Γερμανία και τη γείτονα χώρα Ιταλία,[2] η οποία πρόσφατα πραγματοποίησε κλαδικές νομιμοποιήσεις πολιτών τρίτων χωρών. Το αλλοδαπό εργατικό δυναμικό, λοιπόν, φεύγει. Η πρώτη αντίδραση του υπουργού είναι η απέλαση 19 πολιτών από το Μπαγκλαντές,[3] για να δώσει το μήνυμα ότι μόνο το κράτος μπορεί να θέσει τους όρους εισόδου, διαμονής και εξόδου των πολιτών τρίτων χωρών.
Ποιους όρους θέτει το κράτος, στο πλαίσιο της διμερούς συμφωνίας με το Μπαγκλαντές -ίσως στην συνέχεια και με άλλες ασιατικές χώρες-, για την είσοδο και παραμονή των μεταναστών; Όπως αναφέρεται, «η Ελλάδα θα δώσει τη δυνατότητα μεταβατικά σε 15.000 πολίτες Μπανγκλαντές που σήμερα διαμένουν στην Ελλάδα, να ενταχθούν στο καθεστώς νεότευκτων αδειών εποχικής εργασίας». Στη συνέχεια η ελληνική κυβέρνηση θα χορηγήσει 4.000 άδειες διαμονής, ανά έτος, μέσα σε χρονικό ορίζοντα πενταετίας, σε πολίτες Μπανγκλαντές. Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται, η άδεια αυτή θα παρέχει δικαίωμα διαμονής και εργασίας έως εννέα μήνες ανά έτος, με την αναγκαστική υποχρέωση ο δικαιούχος να φεύγει από την χώρα και να επιστρέφει στο Μπαγκλαντές.
Πράγματι, «νεότευκτη» η άδεια διαμονής με χρονικό ορίζοντα την πενταετία, πλην όμως για εποχική εργασία. Πρόκειται για την κρατική κατασκευή ενός υβριδικού καθεστώτος διαμονής πολιτών τρίτων χωρών. Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο,[4] η άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών εξασφαλίζει αδιάλειπτη διαμονή, δικαίωμα στην εργασία και στην άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας. Στο ίδιο νομοθετικό πλαίσιο, η προσωρινή διαμονή για εποχική εργασία αφορά σε άδεια εισόδου, βίζα.
Η εν λόγω κρατική πολιτική «νομιμοποίησης» κατασκευάζει ένα «ιδιότυπο» προσωρινό καθεστώς διαμονής των πολιτών τρίτων χωρών, με μοναδικό σκοπό την κάλυψη των αναγκών της ελληνικής οικονομίας στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Ένα ιδιότυπο καθεστώς αποκλειστικά μισθωτής εργασίας, που παρεκκλίνει των εργασιακών και κοινωνικό/ασφαλιστικών δικαιωμάτων που απορρέουν από τη μισθωτή εργασιακή σχέση και εγκλωβίζει το αλλοδαπό εργατικό δυναμικό σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.
Τα στοιχεία της επισφάλειας, της προσωρινότητας , της υπέρμετρης εξάρτησης από τον εργοδότη και του κλαδικού εγκλωβισμού των μεταναστών και μεταναστριών στην ελληνική μεταναστευτική πολιτική δεν είναι καινοφανή.[5] Χαρακτηριστική είναι επ’ αυτού η νομοθετική παρέμβαση που έγινε το 2016, με την οποία το ελληνικό κράτος παρεμβαίνει και κατασκευάζει ειδικό καθεστώς ευέλικτης μισθωτής εργασίας των παράτυπα αλλοδαπών εργαζομένων, για την κάλυψη των αναγκών αποκλειστικά της αγροτικής οικονομίας. Με νομοθετική παρέμβαση το 2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θεσπίζεται διαδικασία εκμετάλλευσης του διαθέσιμου παράτυπα διαμένοντος εργατικού δυναμικού αποκλειστικά στην αγροτική οικονομία, με όρους παρανομιμότητας[6] και υπερεξάρτησης από τον εργοδότη. Πρόκειται για διαδικασία που δεν οδηγεί σε χορήγηση άδειας διαμονής αλλά σε χορήγηση εξάμηνης άδειας εργασίας, διότι βρίσκεται σε καθεστώς αναστολής απέλασης, με απαγόρευση της γεωγραφικής και κλαδικής κινητικότητας των αλλοδαπών εργαζομένων και ασφάλιση αποκλειστικά με εργόσημο.[7] Η διάταξη αυτή καταργήθηκε πρόσφατα και τη θέση της παίρνει η νέα στρατηγική της κυβέρνησης της ΝΔ.
Σε αυτό το συνεχές της ελληνικής «εργασιοκεντρικής» μεταναστευτικής πολιτικής, που διατηρείτε πάνω από τριάντα έτη και κατασκευάζει ευέλικτα και προσωρινά καθεστώτα εργασίας για τους αλλοδαπούς, με κύρια χαρακτηριστικά την εξάρτηση από τον εργοδότη, τον κλαδικό εγκλωβισμό και την υπερεκμετάλλευση, η κυβέρνηση της ΝΔ, η κυβέρνηση του νόμου και της τάξης, πραγματοποιεί μια τομή. Τα ελάχιστα στοιχεία κοινωνικής ένταξης (όπως δικαίωμα στην οικογενειακή επανένωση, δικαιώματα επί μακρόν διαμενόντων, έχει η ελληνική μεταναστευτική πολιτική) ενδέχεται να παραμείνουν κενό γράμμα του νόμου. Η προσωρινότητα της διαμονής των αλλοδαπών με αποκλειστικό σκοπό την εποχική εργασία φαίνεται ότι θα είναι πλέον το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής.
Άλλωστε, ο υπουργός Μετανάστευσης είναι σαφής ως προς την κατεύθυνση της νέας μεταναστευτικής πολιτικής: Καθησυχάζει το ακροδεξιό του ακροατήριο που τον ψέγει ότι με την πολιτική του θα δημιουργηθούν νέες «μειονότητες» στην Αθήνα».[8] Διαβεβαιώνει ότι «το βασικό είναι ότι η άδεια είναι ατομική και ρητώς δεν υπάρχει περιθώριο οικογενειακής επανένωσης και απόκτησης ιθαγένειας».[9] Καμία νέα «μειονότητα» δε θα θέσει εν κινδύνω την… καθαρότητα της ελληνικής φυλής, αφού δεν υπάρχει ο «κίνδυνος» να δημιουργηθούν βιοτικοί δεσμοί των «ξένων» με την Ελλάδα.
Κακώς τον ψέγει η ελληνική ακροδεξιά.[10] Οι μετανάστες θα έρχονται εδώ «προσκεκλημένοι» και ποροσωρινά, επειδή και εφόσον τους χρειαζόμαστε εμείς, κι όχι «παράνομα», δηλαδή με δική τους πρωτοβουλία, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή.
Η πολιτική αυτή έρχεται να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας που αρνούνται να καλύψουν οι γηγενείς άνεργοι/ες εργαζόμενοι/ες. Εδώ, υπόρρητα, ξεδιπλώνεται η νεοφιλελεύθερη αφήγηση της ευθύνης του τεμπέλη άνεργου Έλληνα εργαζόμενου που αρνείται να δουλέψει στα χωράφια. Το λένε και οι αγροτοπαρωγοί στις επιστολές τους: η αναζήτηση μεταναστών εργατών δεν «ΗΤΑΝ ούτε ΕΙΝΑΙ επιλογή των παραγωγών αλλά ανάγκη».[11] Αυτή την ανάγκη δημιουργεί -υποτίθεται- ο τεμπέλης άνεργος, που συναντάμε κυρίως στους καφενέδες της περιφέρειας, που προτιμά να εγγράφεται στα μητρώα ανέργων και να «απολαμβάνει» τα επιδόματα του κράτους, τα επιδόματα που χρηματοδοτούνται από τους Έλληνες και τις Ελληνίδες εργαζόμενους και εργαζόμενες. Ωστόσο, τα στοιχεία για την κατάσταση των εργαζόμενων τάξεων στην Ελλάδα, μας αποκαλύπτουν ότι: η επιδότηση της ανεργίας καλύπτει μόνο το 14% των ανέργων, καταγράφονται δε τα υψηλότερα ωράρια εργασίας στην ΕΕ καθώς και τα υψηλότερα ποσοστά εργασίας κατά το Σαββατοκύριακο. Για μία ακόμη φορά τα πραγματικά στοιχεία δεν τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς…
Με την νέα μεταναστευτική πολιτική της η ΝΔ αφενός εργαλειοποιεί το αίτημα για νομιμοποίηση των μεταναστών/τριών, δημιουργώντας πολλαπλά καθεστώτα εργασίας εντός του αλλοδαπού εργατικού δυναμικού, προς κάλυψη των αναγκών σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας (αγροτική οικονομία, τουρισμός, επισιτισμός , βιοτεχνία), αφετέρου διασφαλίζει την απαίτηση του ακροδεξιού της ακροατηρίου περί καθαρότητας του έθνους.
Στο πεδίο της μεταναστευτικής πολιτικής συναρθρώνεται ο νεοφιλελευθερισμός με την ακροδεξιά. Απέναντι σε αυτήν την μεταναστευτική πολιτική που κατανέμει την εργατική δύναμη σε κλάδους, γυμνή από δικαιώματα, με όρους επισφάλειας και προσωρινότητας, το εργατικό και αντιρατσιστικό κίνημα θα πρέπει να επαναφέρει στις προτεραιότητές του το αίτημα: ίσα δικαιώματα για όλες και όλους.
__
[1] https://www.kathimerini.gr/society/561711316/arthro-n-mitaraki-stin-k-mia-nea-stratigiki-gia-ti-metanasteysi/?fbclid=IwAR3uUn7S27VgMMaJdoOcU5
[2] https://www.ypaithros.gr/germania-italia-strefontai-ergates-gis-lyseis-stin-aigypto-anazita-ellada/?cli_action=1644772865.054
[3] https://m.naftemporiki.gr/story/1814182/apelathikan-19-upikooi-mpagklantes-mitarakis-fetos-efugan-perissoteroi-ap-osous-irthan
[4] Ν.4251/2014
[5] Καψάλης, Απόστολος «Μετανάστες εργάτες στην Ελλάδα», 2018,εκδ.τόπος.
[6] Καψάλης, Απόστολος , ό.π.
[7] Με το άρθρο 58 του Ν.4384/2016, προστέθηκε στο Ν. 4251/2014, «Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης», το άρθρο 13Α,σύμφωνα με το οποίο ο εργοδότης που επιθυμεί να απασχολήσει παράτυπα διαμένοντα πολίτη τρίτης χώρας, με υπεύθυνη δήλωση επικαλείται την κάλυψη επειγουσών αναγκών. Οι αστυνομικές αρχές εκδίδουν πράξη απέλασης και στην συνέχεια πράξη αναστολής απομάκρυνσης του παράτυπα διαμένοντος πολίτη τρίτης χώρας. Στην συνέχεια κατά παρέκκλιση της θεσμοθετημένης ενιαίας άδειας διαμονής για εργασία, χορηγείται αποκλειστικά άδεια εργασίας για έξι μήνες, όσο διαρκεί η αναστολή απέλασης, με δικαίωμα παροχής εργασίας στον συγκεκριμένο εργοδότη και αποκλειστικά στον τομέα της αγροτικής οικονομίας. Οι εν λόγω εργαζόμενοι κατ εξαίρεση ασφαλίζονται με εργόσημο. Η διάταξη καταργήθηκε με πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης της ΝΔ.
[8] https://www.kathimerini.gr/society/561711316/arthro-n-mitaraki-stin-k-mia-nea-stratigiki-gia-ti-metanasteysi/?fbclid=IwAR3uUn7S27VgMMaJdoOcU5r7qhvfxzQgqUDI3Cd4tfZ7kZuP3h7LoaKDbhM
[9] https://migration.gov.gr/qa-gia-tis-episkepseis-toy-yp-metanasteysis-kai-asyloy-n-mitaraki-se-pakistan-kai-mpagklantes/?fbclid=IwAR3BlKTnqxXioqD4mOf6CrlAMEy73Ab_p5ORs2GEUwNeX4RENpM5FHpmWow
[10] https://www.bankingnews.gr/politiki/articles/610147/bogdanos-ethniko-egklima-i-symfonia-me-to-pakistan-vomva-sta-themelia-tis-patridas?fbclid=IwAR1sSpRiaPP_9kpzGi6dArFqWIW4sx7e4aZiLi0Cq1ralBF3Cb-VL3NBylM
[11] https://www.efsyn.gr/efkriti/koinonia/325802_epistoli-agroton-tis-ierapetras-gia-tin-elleipsi-ergaton-gis
-
Δώρα Σταθοπούλουhttps://commune.org.gr/author/dorastathopoulou/
-
Δώρα Σταθοπούλουhttps://commune.org.gr/author/dorastathopoulou/
-
Δώρα Σταθοπούλουhttps://commune.org.gr/author/dorastathopoulou/
-
Δώρα Σταθοπούλουhttps://commune.org.gr/author/dorastathopoulou/