Η αντιπαράθεση της ΕΕ με τις πολυεθνικές του φαρμάκου απειλεί να προκαλέσει και «παράπλευρες απώλειες» – ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο, καθώς διακυβεύονται συμφέροντα πολλών δισεκατομμυρίων. Η Pfizer είναι αμερικανική και η AstraZeneca αγγλοσουηδική. Οι ΗΠΑ έχουν θέσει σε ισχύ νόμο από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, με τον οποίο πιέζονται επιχειρήσεις όπως η Pfizer να δώσουν προτεραιότητα στις εγχώριες αμερικανικές ανάγκες εμβολιασμού.
[…] όλες οι δυτικές φαρμακοβιομηχανίες που έκαναν έρευνες για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του Covid-19, έχουν κλείσει συμφωνίες και λάβει γενναίες προκαταβολές για προμήθεια δόσεων πολύ πριν τα εμβόλια εγκριθούν. Για παράδειγμα, η AstraZeneca έχει λάβει προκαταβολή από την ΕΕ με 336 εκατ. ευρώ από τον περασμένο Αύγουστο που υπέγραψε συμφωνία για την παροχή τουλάχιστον 300 εκατ. δόσεων με προοπτική άλλα 100 εκατ. δόσεις.
Σε φιάσκο εξελίσσεται η επιχείρηση εμβολιασμού στην ΕΕ. Η επιχείρηση ξεκίνησε με τυμπανοκρουσίες, αλλά και αναλύσεις για την αποτελεσματικότητα της ΕΕ, που επιτέλους ομονοεί για την αντιμετώπιση της πανδημίας, μετά τις εσωτερικές έριδες των τελευταίων ετών. Μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Πρώτα η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία Pfizer και η γερμανική συνεργάτιδά της BioNTech, και ύστερα η αγγλο-σουηδική AstraZeneca, ανακοίνωσαν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην ζήτηση και ότι θα καθυστερήσουν την παράδοση των δόσεων που έχουν δεσμευτεί να παραδώσουν στην ΕΕ.
Η απόφαση των δύο μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών έχει προκαλέσει φυσικά σάλο. Η ΕΕ βρίσκεται πίσω όσον αφορά τον εμβολιασμό σε σχέση με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, γεγονός που καθυστερεί το πλήρες άνοιγμα της οικονομίας, μεταθέτοντας την προβλεπόμενη ανάκαμψη της Ευρωζώνης για μετά την άνοιξη.
Οι προβλέψεις για την οικονομία
Μιλώντας στο, διεξαγόμενο διαδικτυακά φέτος, Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, αναφερόμενη στις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας, είπε: «Το τρέχον οικονομικό περιβάλλον εξακολουθεί να αφορά το πέρασμα της γέφυρας προς την ανάκαμψη, αλλά το ταξίδι μοιάζει να καθυστερεί λίγο, όχι όμως να ακυρώνεται».
Η οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να παρουσιάσει ύφεση μεγαλύτερη του 7% για ολόκληρο το 2020 .Στις τελευταίες προβλέψεις της για τον Δεκέμβριο, η ΕΚΤ εκτιμούσε πως θα υπάρξει ανάπτυξη 3,9% για την Ευρωζώνη το 2021 και 2,1% το 2022. Μάλλον υπεραισιόδοξες φαντάζουν πλέον αυτές οι προβλέψεις υπό το φως του φιάσκο με τα εμβόλια. Τουλάχιστον το πρώτο τρίμηνο, δύσκολο να αναμένει κανείς θετικό πρόσημο.
Οι προβλέψεις αυτές ούτως ή άλλως εξαρτώνται κατά πολύ από το πώς θα εξελιχθεί η πανδημία και το πόσο γρήγορα θα εμβολιαστούν οι πολίτες. Από την πορεία του εμβολιασμού εξαρτάται το πότε θα μπορέσουν να ανοίξουν χωρίς τον φόβο νέων λοκντάουν οι οικονομίες, καθώς και το πότε θα μπορέσουν οι πολίτες να απολαύσουν ξανά τις ελευθερίες που απολάμβαναν πριν την πανδημία.
Η «κόντρα» με τις εταιρείες
Η ΕΕ επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα απειλώντας τις εταιρείες με περιορισμό των εξαγωγών τους από εργοστάσια που βρίσκονται στην επικράτειά της προς τρίτες χώρες ή με προσφυγή στα δικαστήρια.
Η αντιπαράθεση της ΕΕ με τις πολυεθνικές του φαρμάκου απειλεί να προκαλέσει και «παράπλευρες απώλειες» (ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο), καθώς διακυβεύονται συμφέροντα πολλών δισεκατομμυρίων. Η Pfizer είναι αμερικανική και η AstraZeneca αγγλο-σουηδική. Οι ΗΠΑ έχουν θέσει σε ισχύ νόμο από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, με τον οποίο επιχειρήσεις όπως η Pfizer πιέζονται να δώσουν προτεραιότητα στις εγχώριες (αμερικανικές) ανάγκες εμβολιασμού.
Η AstraZeneca έχει δύο εργοστάσια παραγωγής εμβολίων στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένα στο Βέλγιο.
Η Βρετανία χρησιμοποιεί μάλιστα το ευρωπαϊκό φιάσκο ως απόδειξη για την ορθότητα της επιλογής του Brexit, ενώ οι Ευρωπαίοι δαιμονοποιούν τον «βρετανικό εθνικισμό», προκειμένου να καλύψουν τη δική τους αποτυχία.
Αυτό το οποίο εξοργίζει είναι ότι όλες οι δυτικές φαρμακοβιομηχανίες που έκαναν έρευνες για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του Covid-19, έχουν κλείσει συμφωνίες και έχουν λάβει γενναίες προκαταβολές για προμήθεια δόσεων πολύ πριν τα εμβόλια εγκριθούν. Για παράδειγμα, η AstraZeneca έχει λάβει προκαταβολή από την ΕΕ με 336 εκατ. ευρώ από τον περασμένο Αύγουστο που υπέγραψε συμφωνία για την παροχή τουλάχιστον 300 εκατ. δόσεων, με προοπτική να λάβει άλλα 100 εκατ. δόσεις.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μίλησε από το Νταβός για μαζική χρηματοδότηση από την ΕΕ των παρασκευαστριών εταιρειών, τις οποίες κάλεσε «να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους και να τιμήσουν τις υποχρεώσεις τους». Η ΕΕ, που αρνούνταν να «δώσει τράτο» έστω και ένα μήνα στην χρεοκοπημένη Ελλάδα (κράτος-μέλος της «κοινότητας αλληλεγγύης») το 2016, θέλοντας να υποτάξει πλήρως την κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστεράς», εκλιπαρεί τις εταιρείες του φαρμάκου «να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους», προκειμένου να μπορέσουν να εμβολιαστούν εγκαίρως εκατομμύρια πολίτες και να αντιμετωπιστεί η πανδημία…
Σκάνδαλο
Εδώ δεν μιλάμε απλά για φιάσκο, αλλά για «σκάνδαλο», όπως προσφυώς έγραψε η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία γερμανική εφημερίδα Bild, παρά τη γνωστή ροπή της στον κιτρινισμό. Αν όλα αυτά συμβαίνουν στην… προηγμένη πλευρά του πλανήτη, που ξεχειλίζει από δολάρια και ευρώ, εύλογα αναρωτιέται κανείς τι θα συμβεί με τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, όπου ακόμη και οι απλοί εμβολιασμοί γίνονται από φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Η δυνατότητα της τεχνολογίας και της επιστήμης έχει καταφέρει να έχουμε σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα δύο τουλάχιστον εμβόλια εγκεκριμένα από ΕΕ, ΗΠΑ και Βρετανία (αυτά της Pfizer/BioNTech και της Moderna), ενώ προς έγκριση οδεύει και αυτό της AstraZeneca. Για να μην αναφερθούμε στα ρωσικά εμβόλια, το κινεζικό, ακόμη και το κουβανικό, αλλά και άλλα δυτικών πολυεθνικών, τα οποία βρίσκονται ακόμη στο προπαρασκευαστικό στάδιο. Η πανδημία Covid-19 αποδεικνύει για μία ακόμη φορά, κάτι το οποίο γνωρίζουμε από τη βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα: η πρόοδος δεν αφορά όλους, και τα οφέλη της κατανέμονται άνισα, ανάλογα με την οικονομική και ταξική ισχύ.
Πολυεθνικές, υπερ-πλούσιοι και… οι υπόλοιποι
Η πανδημία Covid-19 επαναφέρει στο προσκήνιο ζητήματα όπως μέχρι πού φθάνει η ισχύς των πολυεθνικών, οι οποίες, αν και «πολυεθνικές» στηρίζονται πάντα στην πολιτική ισχύ του εθνικού κέντρου από το οποίο προέρχονται. Αποδεικνύεται ότι η πανδημία δεν είναι απλά ένα ιατρικό ζήτημα, μια «θεϊκή κατάρα» που έπεσε σε ανυποψίαστα κεφάλια, αλλά συνυφασμένη με τον καπιταλιστικό τρόπο ζωής στον οποίο ζούμε. Από την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση (βλέπε Κίνα) και τη γιγάντωση του αγροτοβιομηχανικού τομέα, μέχρι τα αργά αντανακλαστικά λόγω πολιτικού κόστους στην αντιμετώπιση της πανδημίας, και από την έλλειψη διεθνούς συνεργασίας, μέχρι την υποβάθμιση των δημόσιων συστημάτων υγείας, την συνεχιζόμενη απαξίωσή τους,τα παιχνίδια εταιρειών και κυβερνήσεων και τον ακόμη μεγαλύτερο πλουτισμό των βαρόνων της υψηλής τεχνολογίας χάριν του…χρηματιστηρίου.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης Oxfam, που δόθηκε στη δημοσιότητα ενόψει του Φόρουμ του Νταβός, ο συνδυαστικός πλούτος των 10 πλουσιότερων ανθρώπων στο κόσμο αυξήθηκε κατά 540 δισ. δολάρια στη διάρκεια της πανδημίας. Τον Δεκέμβριο του 2020 ο συνολικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων διεθνώς έφθασε στα 11,95 τρισ. δολάρια, ποσό ίσο με όσα έχουν δαπανήσει οι είκοσι πλουσιότερες χώρες στον κόσμο (G20) για την ανάκαμψη.
Στους 10 υπερ-πλούσιους του κόσμου περιλαμβάνονται ο ιδρυτής της Amazon (γνωστής για τα… νέα εργασιακά της ήθη) Τζεφ Μπέζος, ο ιδρυτής της Tesla, Ελόν Μάσκ, και ο ιδρυτής του γνωστού μας Facebook, Μαρκ Ζούκεμπεργκ.
Η αύξηση του πλούτου κατά τα λεγόμενα της Oxfam, οφείλεται στην άνοδο των χρηματιστηρίων, που εντείνει την κοινωνική ανισότητα στη διάρκεια «της χειρότερης οικονομικής ύφεσης σε έναν αιώνα».
Μόνο με μια μικρή σχετικά φορολόγηση των πολύ πλουσίων θα μπορούσαν να λυθούν πολλά από τα προβλήματα χρηματοδότησης της αντιμετώπισης της πανδημίας. Πόσο μάλλον που, όταν τελειώσει όλο αυτό, οι κέρβεροι της «δημοσιονομικής ορθότητας» θα ζητήσουν να πληρώσουμε ξανά εμείς οι απλοί άνθρωποι τον λογαριασμό.
Το ΔΝΤ αναφέρει πως το παγκόσμιο χρέος για το 2020 εκτινάχτηκε στο 98% του ΑΕΠ, από 84% το προηγούμενο έτος, λόγω των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Τι είδους στήριξη αφορούν τα μέτρα αυτά, είναι μια άλλη συζήτηση…
